Zo’n 150 km boven de noordpoolcirkel vind je het Zweedse stadje Kiruna. Kiruna is vooral gekend voor de mijnbouw en sinds enkele jaren ook als ‘de Zweedse stad in Lapland die 4 kilometer moet verhuizen’. Een hele gemeente die enkele kilometers opschuift, het gebeurt niet elke dag. De verhuizing is noodzakelijk voor de verdere ontginning van het ijzererts waardoor de stad dreigt weg te zakken.
De geschiedenis van het mijnstadje Kiruna
Nadat ze op de plek waar al eeuwenlang Sami woonden, ontdekten dat hier veel ijzererts in de grond zat, stichtten ze de stad Kiruna hier in 1900. Er werden meteen ook spoorlijnen aangelegd voor het transport van de ijzererts. Het was dus een zorgvuldig geplande stad.
Er zijn 3 mijnen waarvan enkel de oudste (Kiirunavaara) nog open is. De 2 andere mijnen waren actief van 1920 tot 1970. In de jaren ’70 schakelden ze over van dagbouw naar schachtbouw. Momenteel zitten ze ruim 1 km onder de grond! Van in de wijde omgeving valt de berg van de mijnbouw op.
De grote verhuis
Ik kon me, voor mijn bezoek aan de stad, niet echt een beeld vormen van hoe dat ‘verhuizen’ er precies uit zag. Eens ter plekke werd dit al een stukje duidelijker. De laatste jaren zijn de mensen hun huizen al wat verder van de mijnen gaan bouwen. Heel wat huizen moeten dus niet verhuizen. Het zijn vooral de oudere huizen die dichtbij de mijn liggen die verplaatst zullen worden. En dat verplaatsen mag je letterlijk nemen. Ze breken de huizen stuk voor stuk af om ze enkele kilometers verder weer op te bouwen. Het verplaatsen van al deze gebouwen kost ettelijke miljarden en het is het Zweedse staatsmijnbedrijf dat voor alle kosten instaat. Er wonen zo’n 20.000 mensen in Kiruna.
Hjalmar Lundbohmsgården
Toen ik er in de zomer van 2017 was, waren ze begonnen met de verhuis van deze villa. Het was het huis van de eerste baas van de LKAB, het Zweedse staatsmijnbedrijf. Het is een van de oudste gebouwen van Kiruna en een van de gebouwen die het dichtst bij de mijn staat. Samen met enkele andere waardevolle gebouwen uit de buurt, verhuist Hjalmar Lundbohmsgården enkele kilometers verderop.
De kerk van Kiruna
Sommige gebouwen worden steen voor steen afgebroken en elders weer opgebouwd maar deze oude houten kerk zullen ze in zijn geheel verhuizen. De kerk dateert van 1912 en werd verkozen tot mooiste gebouw in Zweden. Om de kerk te verplaatsen zullen ze speciale wegen bouwen. De verhuis is gepland voor 2025-2027.
Kan je het je allemaal niet goed voorstellen? Dit filmpje geeft een duidelijke blik op de stad. En let vooral op het leuke stukje over de ‘spark’!
Stadhuis van Kiruna
Een van de gebouwen van Kiruna die niet verhuisd wordt maar gewoon afgebroken wordt is het stadhuis van Kiruna. Het ligt vlakbij de mijn en hoewel het in 1964 nog een prijs won als mooiste openbaar gebouw van Zweden, is gekozen om een volledig nieuw stadhuis te ontwerpen en bouwen in het nieuwe centrum van Kiruna. De opvallende toren wordt wel verhuisd en zal een van de blikvangers van het nieuwe centrum worden.
In de buurt: het ijshotel
Op een twintigtal minuutjes rijden van Kiruna vind je het eerste ijshotel ter wereld. Icehotel 365 is voortaan het hele jaar door open, zowel voor wie een bezoekje wil brengen als voor wie er ook effectief in een ijskamer wil blijven slapen.
Hotels in Kiruna
Booking.comTV-tip
Hoewel ik ter plekke niet veel uit de tv-serie herkende speelt de Nordic Noir-reeks Midnight Sun zich af in en rond Kiruna. Een aanrader om te bekijken om iets meer van de lokale problematiek en de spanningen tussen de Sami en de mijnbouwers te leren. In de zomermaanden gaat de zon er 2 maanden lang niet onder en met wat geluk zie je dus de middernachtzon (als het ten minste niet bewolkt is, zoals toen ik er was). Meer Netflixtips vind je hier.
Unieke tours in en rond Kiruna
Podcast The Swedest Thing
Luister zeker ook naar de podcastaflevering over het Noorden van Zweden! De shownotes van deze aflevering vind je hier.
P.S. Beluister alle afleveringen van The Swedest Thing!
Pin for later
Ongelofelijk hoe ze dat doen he? Een hele stad verhuizen!
Wat is de beste tijd om op het ijs te rijden en te logeren in het ijshotel?
5 personen, 3 a 4 nachtjes.
Dag Diana, je kan het hele jaar door in het ijshotel logeren. Op het ijs gaan of rijden kan enkel als het ijs voldoende dik is. De periode is afhankelijk van het weer. Tussen december en februari is de kans zeer groot. Tussen eind oktober en begin april bestaat de kans dat het ook kan, als de omstandigheden ideaal zijn. Groetjes, Heidi
Wij waren in Kiruna en herkenden veel van de lokaties uit de serie ‘Midnight sun’.
We logeerden naast de school, die een centrale rol speelt als plaatsvervangend politiekantoor. De kerk en het centrum komen enige malen goed herkenbaar in beeld. Natuurlijk is de mijn geregeld op de achtergrond aanwezig.
Een aantal scènes speelt zich af in Björkliden, ruim 100 km naar het westen.
Daar is een scène waarin een overleg plaatsvindt in een restaurant aan ‘ons’ vaste ontbjttafeltje. Ook een achtervolgingsscène tussen hutten is op het terrein van Hotell Fjället.