Zo’n 200 km boven de noordpoolcirkel vind je het Zweedse stadje Kiruna. Het is de noordelijkste stad van Zweden. Kiruna is vooral gekend voor de mijnbouw en sinds enkele jaren ook als ‘de Zweedse stad in Lapland die 4 kilometer moet verhuizen’. Een hele gemeente die enkele kilometers opschuift, het gebeurt niet elke dag. De verhuizing van Kiruna is noodzakelijk voor de verdere ontginning van het ijzererts in de mijn waardoor de stad dreigt weg te zakken.
Door de ligging van Kiruna in Zweeds Lapland, boven de poolcirkel, kan je er in de zomer genieten van extra lange dagen. Gedurende enkele weken gaat de zon zelfs helemaal niet onder en kan je de middernachtzon beleven. In de winter heb je er de poolnacht, een periode van zo’n 4 weken waarbij de zon niet boven de horizon komt en je blijft hangen in een soort schemering.
Kiruna is ook een perfecte plek om het noorderlicht te zien. Dat kan, met wat geluk, van eind augustus tot eind april – als het maar donker genoeg is, niet bewolkt is en er genoeg zonneactiviteit waargenomen is. Verder is Kiruna de perfecte uitvalsbasis om de omgeving vol natuur en avontuur te verkennen.
De geschiedenis van het mijnstadje Kiruna
De mijn van Kiruna ontstond in 1898 en is de grootste ijzerertsmijn ter wereld. Nadat ze op de plek waar al eeuwenlang Sami woonden, ontdekten dat hier veel ijzererts in de grond zat, stichtten ze de stad Kiruna hier in 1900. Er werden meteen ook spoorlijnen aangelegd voor het transport van de ijzererts. Het was dus een zorgvuldig geplande stad.
Er zijn 3 mijnen waarvan enkel de oudste mijn, Kiirunavaara, nog open is. De 2 andere mijnen (Tuollavaara en Luossavaara) waren actief van 1920 tot 1970. In de jaren ’70 schakelden ze over van dagbouw naar schachtbouw. Momenteel zitten ze ruim 1 km onder de grond! Van in de wijde omgeving valt de berg van de mijnbouw op. Tip: vanop het wandelpad Middnattsolstigen heb je een mooi zicht op delen van de mijn.
De grote verhuis
Ik kon me, voor mijn bezoek aan de stad, niet echt een beeld vormen van hoe dat ‘verhuizen’ er precies uit zag. Eens ter plekke werd dit al een stukje duidelijker. De laatste jaren zijn de mensen hun huizen al wat verder van de mijnen gaan bouwen. Heel wat huizen moeten dus niet verhuizen. Het zijn vooral de oudere huizen die dichtbij de mijn liggen die verplaatst zullen worden. En dat verplaatsen mag je letterlijk nemen. Ze breken de huizen stuk voor stuk af om ze enkele kilometers verder weer op te bouwen. Het verplaatsen van al deze gebouwen kost ettelijke miljarden en het is het Zweedse staatsmijnbedrijf LKAB (Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag) dat voor alle kosten instaat. Er wonen zo’n 20.000 mensen in Kiruna. De grote verhuis zou tegen 2035 afgerond moeten zijn.
Hjalmar Lundbohmsgården
Toen ik er in de zomer van 2017 was, waren ze net begonnen met de verhuis van deze villa. Het was het huis van de eerste baas van de LKAB, het Zweedse staatsmijnbedrijf. Het is een van de oudste gebouwen van Kiruna en een van de gebouwen die het dichtst bij de mijn stond. Samen met enkele andere waardevolle gebouwen uit de buurt, verhuisde Hjalmar Lundbohmsgården enkele kilometers verderop.
De kerk van Kiruna, Zweeds Lapland
Sommige gebouwen worden steen voor steen afgebroken en elders weer opgebouwd maar deze oude houten kerk, met Samische elementen, zullen ze in zijn geheel verhuizen. De kerk dateert van 1912 en is ontworpen door de Zweedse architect Gustaf Wickmann. De kerk werd in 2001 verkozen tot mooiste kerk van Zweden. Om de kerk te verplaatsen zullen ze speciale wegen bouwen. De verhuis is gepland voor 2025-2027.
Kan je het je allemaal niet goed voorstellen? Dit filmpje geeft een duidelijke blik op de stad. En let vooral op het leuke stukje over de ‘spark‘!
Stadhuis van Kiruna
Een van de gebouwen van Kiruna die niet verhuisd werd maar gewoon afgebroken is, is het stadhuis van Kiruna. Het lag vlakbij de mijn en hoewel het in 1964 nog een prijs won als mooiste openbaar gebouw van Zweden, is gekozen om een volledig nieuw stadhuis te ontwerpen en bouwen in het nieuwe centrum van Kiruna. De opvallende toren, Kristallen, werd wel verhuisd en is nu een van de blikvangers van het nieuwe centrum.
Op deze foto uit 2017 zie je het voormalige stadhuis van Kiruna.
Wat te doen in Kiruna en omgeving
In hartje Kiruna moet je zeker even langs de kerk en het stadhuis. Breng zeker ook een bezoekje aan de lokale toeristische dienst. Zij kunnen je ook tips geven over wat te doen in de omgeving. Om de omgeving te verkennen hoef je geen eigen auto of huurauto te hebben. De lokale bussen brengen je waar je moet zijn. Wel even de dienstregeling in de gaten houden want bijvoorbeeld naar het IJshotel had ik bijna de bus gemist omdat de laatste bus al vrij vroeg in de namiddag was.
Midnattssolstigen
Ook als je slechts weinig tijd hebt in Kiruna, is Midnattssolstigen (Het Pad van de Middernachtzon) zeker de moeite. De trail vertrekt vlakbij het centrum de stad en neemt je door weelderig bergberkenbos de stadsberg op voor een prachtig 360 graden uitzicht, o.a. op de mijn. Je kan ofwel naar Camp Ripan wandelen (goed voor 4,3 km) of een luswandeling maken.
Bezoek aan de mijn
Je kan de mijn in Kiruna ook bezoeken. LKAB’s Visitor Centre bevindt zich op 540 meter onder de grond. Hier ontdek je hoe de ertswinning en de productie van ijzer in zijn werk gaat. Het mijnmuseum vertelt de eeuwenlange geschiedenis van de mijn en de gids vertelt over moderne mijnbouw en hoe deze ervoor kan zorgen dat een hele stad verplaatst moet worden.
Een bezoek duurt 3 uur en kost een kleine 50 euro p.p. voor volwassenen. Kinderen vanaf 110 cm en ouder dan 6 jaar kunnen ook mee, aan +/- 15 euro per kind. Op voorhand boeken is ten zeerste aangeraden.
Het IJshotel
Op een twintigtal minuutjes rijden van Kiruna vind je het eerste ijshotel ter wereld. Icehotel 365 is voortaan het hele jaar door open, zowel voor wie een bezoekje wil brengen als voor wie er ook effectief in een ijskamer wil blijven slapen. Een once-in-a-lifetime, dat kan ik je garanderen! Je kan de art suites ook overdag bezoeken en ’s avonds voor een warme kamer kiezen.
Check de prijzen voor een verblijf in het Ice Hotel in Jukkasjärvi.
Kungsleden
Op zoek naar meer avontuur? Dan is de wereldbefaamde Kungsleden of Koningsroute misschien iets voor jou. Goed voor in totaal 450 km paden tussen Abisko en Hemavan. Je passeert er in 4 Nationale Parken: Abisko, Stora Sjöfallet, Sarek en Pieljekaise.
Hotels in Kiruna
Booking.comTV- en filmtip
Hoewel ik ter plekke niet veel uit de tv-serie herkende speelt de Nordic Noir-reeks Midnight Sun zich af in en rond Kiruna. Een aanrader om te bekijken om iets meer van de lokale problematiek en de spanningen tussen de Sami en de mijnbouwers te leren. In de zomermaanden gaat de zon er 2 maanden lang niet onder en met wat geluk zie je dus de middernachtzon (als het ten minste niet bewolkt is, zoals toen ik er was).
Ook de film The Abyss/Avgrunden speelt zich af in mijnstad Kiruna. Het verhaal draait om Frigga die moet kiezen tussen haar familie en haar baan als hoofd beveiliging bij de mijn van Kiruna.
Meer Netflixtips vind je hier.
Unieke tours in en rond Kiruna
Boek unieke tours in en rond Kiruna, zoals sneeuwscootertochten, huskytochten en ijsvissen.
Podcast The Swedest Thing over Noord-Zweden
Luister zeker ook naar de podcastaflevering over het Noorden van Zweden! De shownotes van deze aflevering vind je hier.
P.S. Beluister alle afleveringen van The Swedest Thing!
Pin for later: Kiruna – de noordelijkste stad van Zweden
Bewaar deze pin op Pinterest om je te inspireren voor je reis naar Kiruna.
Ongelofelijk hoe ze dat doen he? Een hele stad verhuizen!
Wat is de beste tijd om op het ijs te rijden en te logeren in het ijshotel?
5 personen, 3 a 4 nachtjes.
Dag Diana, je kan het hele jaar door in het ijshotel logeren. Op het ijs gaan of rijden kan enkel als het ijs voldoende dik is. De periode is afhankelijk van het weer. Tussen december en februari is de kans zeer groot. Tussen eind oktober en begin april bestaat de kans dat het ook kan, als de omstandigheden ideaal zijn. Groetjes, Heidi
Wij waren in Kiruna en herkenden veel van de lokaties uit de serie ‘Midnight sun’.
We logeerden naast de school, die een centrale rol speelt als plaatsvervangend politiekantoor. De kerk en het centrum komen enige malen goed herkenbaar in beeld. Natuurlijk is de mijn geregeld op de achtergrond aanwezig.
Een aantal scènes speelt zich af in Björkliden, ruim 100 km naar het westen.
Daar is een scène waarin een overleg plaatsvindt in een restaurant aan ‘ons’ vaste ontbjttafeltje. Ook een achtervolgingsscène tussen hutten is op het terrein van Hotell Fjället.