Het staat hoog op mijn verlanglijstje: een echt Zweeds kreeftenfeest (kräftskiva) bijwonen! Dat kreeftenfestijn luidt het begin van het kreeftenseizoen in. Het is, naast midzomer, een van de feestelijke hoogtepunten van de Zweedse zomer.
Sommige restaurants organiseren kräftskivor (enkelvoud: kräftskiva) maar de Zweden organiseren het ook gewoon bij hen thuis met vrienden en familie. Naast kreeftjes, drank en snapsvisor mag ook de decoratie niet ontbreken. Ik vertel je graag wat meer over deze bijzondere traditie.
Kräftpremiär*!
*de eerste kreeften van het seizoen
Tegenwoordig organiseren ze in Zweden heel de maand augustus (en een stuk in september) kräfskivor of kreeftenfeestjes. Toch was het oorspronkelijk bedoeld om de eerste kreeften van het seizoen te vieren. Begin 1900 kwamen er namelijk strikte regels voor de kreeftenvangst om overbevissing tegen te gaan. De kreeftenvangst was enkel toegestaan tussen 7 augustus en november.
Een andere bron vertelt me dat de start van het kreeftenseizoen op de eerste woensdag van augustus valt.
Aan de Westkust zijn het eerder langoustines. Bij de meren eten ze rivierkreeftjes. Tegenwoordig zijn het meestal diepgevroren kreeftjes die ingevoerd worden. De echte Zweedse kreeft is best prijzig en een echte delicatesse.
Naast de kreeft vind je ook Västerbottenost en diverse bijgerechten op tafel.
Kräftskiva: hoe bereid je de rivierkreeften of de langoustines?
De kreeftjes worden gekookt in water waar een beetje zout, suiker en dille aan toegevoegd is. Voor de versiering plukken ze de bloemen van de dille. Dit zijn gele bloemetjes die mooi uitwaaieren. Ik heb er net toevallig ook op mijn terras staan!
Hoe de Zweedse kreeftjes eten?
Op de vraag hoe je die Zweedse kreeftjes best kan eten, heb ik het antwoord helaas nog niet. Ik heb nu al etiquette-stress (stress om het niet te doen zoals het hoort) om die kreeftjes enigszins deftig op te eten (als ik ooit uitgenodigd word voor een kräftskiva).
Als Oostendse ben ik wel vertrouwd met garnalen pellen. Eerst een knikje geven, staartje eraf en normaal haal je de garnaal er dan zo uit. Ik trek mijn plan maar echt snel gaat het niet, haha. Voor zover ik online kon vinden, gaat het er bij de kreeftjes ongeveer hetzelfde aan toe maar misschien met een beetje meer prutsen.
Papieren kreeftenhoedjes
Bij een kräftskiva gaan de Zweden all the way: de kreeftendecoratie (lampionnetjes incluis) wordt uitgehaald, iedereen zet een papieren hoedje op (ik zag in de winkel zelfs als speciale kreeftenhoedjes!), een slabbetje met een kreeft op mag niet ontbreken en liefst is ook het servies helemaal in thema.
Helan Går
Met midzomer had ik de tekst vanbuiten geleerd en terwijl ik dit artikel schreef zat ik heel de tijd met het liedje in mijn hoofd, haha. Het is voor mij het populairste (en ook wel het enige) Zweedse drankwijsje dat ik ken. ‘Helan går’ betekent zoveel als bottoms up.
Het Zweedse concept döstädning of death cleaning (iemand een goede Nederlandstalige vertaling?) is de laatste trend onder organisatiegoeroe’s. Het gaat niet om het leegmaken van een huis na een overlijden maar net om ervoor te zorgen dat je nabestaanden geen hele klus hebben aan het uitsorteren van jouw spullen. Een mooi gebaar, vind ik!
Döstädning bestaat uit 2 Zweedse woorden: “dö” (van ‘att dö, doodgaan) en “städning” (wat schoonmaken – in dit geval eerder ‘opruimen’ betekent). Death Cleaning is een helend proces van nog eens door je spullen te gaan, voor je er afscheid van neemt. Een manier om een periode af te sluiten. Hoewel het concept al langer bestaat, kreeg het pas de jongste jaren meer aandacht. Het boek De edele Zweedse kunst van het opruimen van Margareta Magnusson heeft hier zeker mee te maken.
Meer boeken lezen over Zweedse concepten? Check Lagom!
Döstädning of minimaliseren?
Toen mijn tante enkele jaren geleden overleed, was het een hele klus om haar appartement leeg te maken. Mijn familie kan niet goed dingen wegdoen. Ook mijn tante hield heel wat zaken, die voor haar een grote persoonlijke waarde hadden, bij. Het was zeker geen gemakkelijke taak om spullen, waarvan je wist dat het voor haar een betekenis had, te moeten wegdoen maar we konden natuurlijk ook niet alles bij houden… Mijn tante had het vast nooit zo bedoeld maar we waren ruim een maand bezig in het appartement. En dan heb ik het nog niet over de tientallen dozen die we uiteindelijk toch nog mee verhuisden om later te bekijken. Dat wil ik op mijn beurt dus makkelijker maken voor mijn nabestaanden. En dat is ook wat de schrijfster van het boek inspireerde nadat ze de huizen van enkele familieleden had moeten leegmaken.
Wie me ook op Living by the Sea volgt, weet dat ik al langer in de ban ben van minimaliseren. Al van kleinsaf had ik grote opruimdagen. Dan begon ik in een hoek van mijn kamer en ruimde op tot ik aan de andere kant van mijn kamer belandde. Later leerde ik dat opruimen me rust bracht. Ik merkte dat ik het best functioneerde als er geen rommel of losse eindjes voor afleiding zorgden. Op stressvolle momenten ging ik vaak aan het opruimen.
Zo’n 10 jaar geleden begon ik me af te vragen met hoe weinig spullen ik kon leven. Ik minimaliseerde zoveel ik kon. Op een bepaald moment had ik nog 600 dingen. Letterlijk alles in mijn huis geteld en op een stufflist genoteerd. Zo extreem is het nu niet meer. Ik denk dat ik nu eerder een evenwicht gevonden heb. Ik heb er nog steeds geen probleem mee om dingen weg te doen, koop veel bewuster maar tegelijk wil ik ook geen comfort of luxe inruilen om het minimaliseren op zich.
Te jong om aan döstädning te doen?
Hoewel het basisconcept van döstädning of death cleaning iets is wat je doet als je al wat ouder bent en je je dood aan het voorbereiden bent (klinkt fouter dan het is!), denk ik dat je zo lang niet moet wachten. Dat heeft wellicht te maken met mijn interesse voor minimaliseren. Spullen die je zelf niet meer gebruikt, kan je aan iemand geven die er wel nog wat mee kan. In ruil krijg je een opgeruimd huis en rust. Denk niet alleen: “does it spark joy?” zoals Marie Kondo zou zeggen maar vraag je ook af of je nabestaanden er blij mee zouden zijn. Wat zal er met mijn spullen gebeuren als ik dood ben? Heb je bepaalde objecten die je nog niet wil wegdoen? Dan kan het je nabestaanden ook al helpen als je uitzoekt waar ze de spullen achteraf naartoe kunnen brengen en zorg ook dat je ze deze instructies geeft.
Een andere reden om er niet te laat mee te beginnen, is omdat het best wel veel tijd in beslag neemt om door al je spullen te gaan. Wellicht wil je het ook meerdere keren doen. Wat je wil/kan wegdoen, hangt ook af van je levensfase.
Tips om grondig op te ruimen
Op Living by the Sea vind je heel wat opruimtips. Ik deel er hier een paar die je ook in het boek terugvindt:
Begin met death cleaning op de zolder, in de kelder of de berging. Vaak staan hier spullen die je al jaren niet meer bekeken hebt. De kans dat je hier dingen van gaat missen is erg klein. Dat kan motiverend werken om meer weg te doen.
Weet je niet waar te beginnen na de zolder en de kelder? Begin dan met je kledij.
Een interessant concept in het boek is de Throw Away Box. Dat is een doos met herinneringen en spullen die je zelf nog wil houden maar die je nabestaanden gewoon kunnen weggooien. Zonder dat ze deze zelfs maar moeten bekijken. Zelf heb ik een Herinneringenbox en ik vermoed dat dit gewoon ook een Throw Away Box kan worden. Ik zal er een van de komende weken eens doorgaan.
Verzamel geen dingen die je eigenlijk niet echt wil. Ooit moet er iemand de tijd nemen om er door te gaan en weg te doen.
Ga de conversatie aan met je naasten. Heb je een waardevolle collectie? Check dan even of je erfgenamen deze zouden willen hebben. Als ze geen interesse hebben, kan je de collectie eventueel laten veilen zodat het bij een andere liefhebber terecht komt.
Is dit opruimen met de dood in het achterhoofd te gruwelijk voor jou? Bekijk het dan als een voorbereiding op een eventuele verhuis. Want ook dat is een goed moment om te ontspullen!
Mijn plan was om juni dit jaar (net als het mijn plan was vorig jaar) grotendeels in Zweden door te brengen. Ik wou erbij zijn op de Nationale feestdag, genieten van de Zweedse zomer en midsommar vieren in de archipel bij Stockholm. We weten allemaal waarom ik net als vorig jaar niet in Zweden geraakt ben. Niet erg. Een herkansing volgend jaar en dan vier ik midzomer toch nog een keertje thuis? Hieronder vind je tips om een Zweeds midzomerfeest bij je thuis te organiseren!
De langste dag van het jaar wordt al sinds de zestiende eeuw gevierd en is in Zweden net zo belangrijk als kerstmis. Er komt best wat bij kijken als je zelf een Zweeds midzomerfeest wil organiseren. Uitnodigingen, receptjes verzamelen met typische midzomergerechten, versiering in huis halen, uitzoeken hoe je thuis zelf een midsommarstång (meipaal) kan opzetten,… Het wordt in elk geval een feest om nooit meer te vergeten! En wie weet kan je je gasten overtuigen om volgende keer weer samen midzomer te vieren, maar dan in Zweden!
De uitnodigingen
Het midzomerfeest wordt gevierd op de vrijdagavond die valt tussen 19 en 25 juni. Dit jaar prijkt vrijdag 25 juni 2021 op de uitnodigingen! Je kan ook op een ander moment een midzomerfeest organiseren.
Vergeet het weerbericht. Iedereen droomt van een zonnige avond maar de realiteit is vaak dat het net op midzomer koud en regenachtig is. De Zweden lachen wel eens dat het met kerst en met midzomer even warm is. De jaren dat de stralende zon wel van de partij is, worden daardoor alleen maar meer memorabel.
Op mijn uitnodiging zet ik: Er is geen slecht weer, alleen slechte kledij. Zo weten je gasten meteen dat ze best ook een dikke trui en/of een regenjas voorzien. En vooral: dat ze hun humeur niet mogen laten bepalen door het weer, haha. Je kan ook met een dresscode werken. In Zweden dragen veel feestvierders deze dag de nationale of lokale klederdracht. Je zou je gasten ook gewoon kunnen vragen in het blauw/geel te komen.
De versiering
Qua decoratie voor het midzomerfeest kan je je helemaal laten gaan. Lampionnetjes, Zweedse vlaggetjes (zoals deze cocktailprikkers en deze), natuurlijke materialen zoals takken, bloemen,… Het kan allemaal. Hou ook wat dekentjes bij de hand voor als het frisser wordt. Probeer zoveel mogelijk herbruikbare materialen te gebruiken als je een Zweeds midzomerfeest wil organiseren. Heb je glazen, borden of bestek te kort? Breng een bezoekje aan de kringloopwinkel en kies verschillende heerlijk ouderwetse stukken uit. Ik zet graag ook wat citronella-kaarsjes (bye bye muggen!) op tafel. En ik droom van een mooie vuurschaal met een Zweedse fakkel!
Het pronkstuk van de decoratie is de midsommarstång of meiboom. Deze stok wordt helemaal versierd en rechtgezet aan het begin van de feestelijkheden. Op mijn midzomerfeest zal een versierde pool noodle de taak van meiboom vervullen. Een oude borstelstok kan ook dienen. Een beetje creativiteit en verbeelding kan geen kwaad bij het organiseren van een midzomerfeest, haha.
Uiteraard mogen ook de bloemenkroontjes niet ontbreken. Woon je landelijk, dan kan je veldbloemen gaan plukken. Niet meteen bloemenrijke weides in de buurt? Bestel dan wat bloemen bij de plaatselijke bloemist. De tutorial om zelf je bloemenkroontje te maken vind je hier. Vind je zelf een bloemenkroontje maken te omslachtig, dan kan je hier ook kant-en-klare stoffen exemplaren bestellen.
Denk ook even praktisch: wat doe je als het regent op midsommarafton (de vooravond van midzomer)? Kan je snel een tent of andere weersbescherming opzetten? Kan het feestje naar binnen verhuizen?
Op tafel met midzomer
Anna Hållams/imagebank.sweden.se
Typische midzomergerechtjes mogen zeker niet ontbreken. Mijn favoriet is de gravad lax. Je kan deze zelf maken of in de winkel halen (in Delhaize hebben ze deze vast in hun assortiment). Verder horen ook haring, nieuwe aardappelen met dille en zelfs Zweedse balletjes bij het buffet. Ik serveer ook Hasselback potatis en Janssons frestelse. Eigenlijk kan je gewoon alle gerechten die je zelf lekker vindt, in buffetvorm op tafel zetten.
Tip: loop eens binnen in de Foodmarket van Ikea. Daar ga je heel wat ingrediënten voor het smörgåsbord of de traditionele Zweedse feestmaaltijd vinden.
De midzomertaart met aardbeien is zowat het belangrijkste van het feestmaal. Zweden eet graag en veel aardbeien. Ik kies ook dit jaar voor deze midzomertaart met meringue.
Heb je al van Aquavit gehoord? Net als vodka is dit drankje van aardappelen gemaakt. Deze snaps wordt gretig gedronken met midzomer. Wil je het helemaal op zijn Zweeds, oefen de tekst van het drinkelied Helan går (vrij vertaald: ad fundum) dan maar al. Je zingt het als toast.
Midzomerfeest organiseren: animatie
Je kan op voorhand al je bloemenkroon maken en de meipaal opzetten of je kan dit samen met je gasten doen. Plezier gegarandeerd en het helpt om je gasten in een Zweedse mood te geraken.
In Zweden zingt en danst jong en oud mee rond de meipaal. Ik kan me inbeelden dat je vrienden en familie hier misschien eerst wat aquavit nodig hebben vooraleer ze meedoen. Doen ze ook zonder snaps mee, dan heb je echt de juiste vrienden, haha. De tekst vind je hier.
Entertain je gasten met spelletjes uit de goede oude tijd zoals zaklopen, touwtrekken, petanque (in Zweden zijn de boulebars weer erg populair). Of speel typisch Zweedse spelletjes zoals kubb.
Als afsluiter: pluk 7 verschillende bloemen en leg deze, volgens aloude traditie, onder je kussen voor je gaat slapen. Wedden dat je in je droom je ware liefde zal zien?
This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish.OkRejectLees meer
Privacy & Cookies Policy
Privacy Overview
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
