Jantelagen of de Wet van Jante, wat is dat?

Jantelagen, Jante’s Law of de Wet van Jante is een klassiek begrip in de Scandinavische cultuur. Je hoort de Zweden soms ook gewoon over Jante spreken. Het is naast lagom één van de meest typerende kenmerken van de Zweedse samenleving. Maar wat houdt het nu juist allemaal in?

De oorsprong van de Wet van Jante

De Wet van Jante is eigenlijk helemaal geen wet als in, gepubliceerd in wetboeken. Het komt uit de satirische roman “A fugitive crosses his tracks” (En flyktning krysser sitt spor, 1933) geschreven door de Deens-Noorse schrijver Aksel Sandemose. Het verhaal speelt zich af in een fictief stadje met de naam Jante. Deze fictieve stad was gebaseerd op zijn geboortestad Nykøbing Mors. Hier heerste erg de mentaliteit dat je niet moet denken dat je specialer bent dan iemand anders. Wij zeggen ook wel eens dat je je kop niet boven het maaiveld mag uitsteken.

Deze tien regels weerspiegelen de geest van de Wet van Jante:

• Je moet niet denken dat je wat bent.
• Je moet niet denken dat je evenveel bent als wij.
• Je moet niet denken dat je slimmer bent dan wij.
• Je moet je niet inbeelden dat je beter bent dan wij.
• Je moet niet denken dat je meer weet dan wij.
• Je moet niet denken dat je meer bent dan wij.
• Je moet niet denken dat je deugt.
• Je moet niet om ons lachen.
• Je moet niet denken dat iemand om je geeft.
• Je moet niet denken dat je ons wat kunt leren.

Van satire naar realiteit

Dat het een satirische roman was werd in de loop van de tijd wat vergeten, waardoor de Wet van Jante meer en meer gezien wordt als de informele Scandinavische 10 geboden. De jongeren vinden steeds vaker dat ‘Jante’ (en ook lagom) hen beperken in hun mogelijkheden. Jante verliest dus wel wat fans. Aan de ene kant is het mooi omdat het niemand uitsluit, maar aan de andere kant kan je er ook een belemmerend gevoel van krijgen als individu. Soms is het gewoon ook leuk om even te mogen stoefen. In alle bescheidenheid, uiteraard! Hoe je het ook draait of keert, Jante zit diep in de Scandinavische cultuur ingeworteld.

Pin for later