Voor de kust van Stockholm ligt een archipel met duizenden eilandjes. Het meest zuidelijke eiland van die archipel is Landsort. Toen ik in juli 2016 een paar dagen op het eiland doorbracht, veroverde Landsort al snel mijn hart. Wie een kijkje neemt op mijn Facebookpagina en zich afvraagt waar de omslagfoto genomen is… Landsort, vanuit de pilot tower!
Het eiland Öja
Landsort is een plaatsje in het zuiden van het 4 km lange en amper 560 meter brede eiland Öja en ligt ongeveer 65 km ten zuiden van Stockholm. Er wonen amper een handvol mensen (vroeger woonden er 190 mensen, nu nog slechts 27). Er staan vooral zomerhuisjes. Toen wij er waren stond er een volledig op te knappen huisje te koop voor een zeer betaalbare prijs (150.000 SEK of dus ongeveer 15.000 euro). De renovatiekosten zouden wellicht wel de pan uitswingen aangezien alles per boot naar het eiland moest vervoerd worden. Ja, ik heb de aankoop overwogen (en nu spijt dat ik het niet gedaan heb)!
Vanuit Nynäshamn namen we de ferry naar Landsort. Omwille van de moeilijke omstandigheden om aan te leggen met het schip, zijn er twee inhammen aan zowel de oostelijke als de westelijke kant van het eiland die als haven gebruikt worden. Afhankelijk van het weer wordt de ene dan wel de andere ‘haven’ gekozen.
Landsort komt van Landzoort wat voor ‘het einde van het land’ staat in het Oud-Nederlands. Het was de Nederlandse zakenman Johan van der Hagen die in 1669 het recht kreeg om op deze plaats een vuurtoren te voorzien.
De vuurtoren van Landsort
De vuurtoren op het eiland is de oudste Zweedse vuurtoren die nog in gebruik is. De huidige toren werd in 1689 gebouwd. Eerst gebeurde het seinen met een gewoon vuur. Pas later werkten ze met lenzen om het signaal te versterken. In 1870 kwam nog een uitbreiding op de vuurtoren en bereikte deze een hoogte van 25 meter. Het licht van de toren is ruim 40 km ver te zien. Nu heeft een vuurtoren eigenlijk geen nut meer door de moderne apparatuur maar niemand durft de vuurtoren uit te zetten. Vuurtorens hebben een grote culturele waarde.
Op eenvoudig verzoek kan je de iconische vuurtoren ook bezoeken. De eigenaar van Lotstornet had toen wij er waren gewoon een sleutel. Om de top van de vuurtoren te bereiken moet je 87 trappen nemen. Van bovenop de toren heb je een fantastisch zicht op het eiland. Voor een goed zicht over de vuurtoren en het eiland, moet je in Lotstornet, de pilot tower zijn.
Sinds 1535 bevinden er zich ‘pilots’ op het eiland. Door de moeilijk te navigeren omgeving met ook heel wat ondiepe stukken, waren die loodsen geen overdreven luxe. De Zweden vertrokken over zee om ’ten oorlog te trekken’ maar strandden vaak bij de terugkeer ter hoogte van Landsort.
Het geheime kantje van het eiland
Op Landsort zit ook een van de meest geavanceerde militaire bunkers, Batteri Landsort. Het werd er tijdens de Koude Oorlog vooral geplaatst om af te schrikken. De afweergeschutten konden tot 25 km ver schieten. De gids Jaak nam ons op sleeptouw en vertelde over de strategische ligging van Landsort. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren hier tussen de 400 en 1700 militairen gestationeerd. Tijdens de oorlog mochten enkel Zweedse burgers het eiland betreden. Batteri Landsort is gebouwd om langere tijd in te kunnen overleven. Drinkwater wordt op een diepte van 100 meter gehaald. Een mede-reiziger schreef er dit over.
Overnachten op Landsort
Overnachten deden we in Lotstornet van Åke Svedtilja. Deze voormalige Zweedse topchef koos er enkele jaren geleden voor om zijn goeddraaiend restaurant in Stockholm te stoppen, de pilot tower te verbouwen en hier een logies uit te baten. Ondertussen heeft hij op het eiland ook een restaurant. Meer over ons heerlijke verblijf bij Svedtilja lees je in een apart artikel.
Na een verkwikkende nachtrust, namen we een nog verkwikkendere duik in het koude water van de Baltische zee. Het is hier dat mijn liefde voor het zwemmen in open water weer aanwakkerde. Gelijk welk seizoen, als ik de mogelijkheid heb om in een meer of in de zee te duiken, ga ik dat zeker niet laten.
Hoe bereik je Landsort?
Om naar Landsort te reizen, vanuit Stockholm, neem je eerst de trein naar Nynäshamn (Tip: je kan je treinreis makkelijk via Omio boeken). In iets meer dan een uur sta je daar. Van hieruit kan je een (taxi)boot nemen naar Landsort of je kan verder reizen met bus 852 naar Ankarudden waar je voor 75 SEK (ongeveer 8 euro – prijs 2018) ferry 29 kan nemen naar Landsort. In de zomer vaart de ferry 5 keer per dag. In de winter kan je nog 3 keer per dag naar Landsort reizen. Dan is soms ook wel een ijsbreker nodig. Totale reistijd Stockholm-Landsort is ongeveer 2,5 uur.
En om af te sluiten nog enkele foto’s om weg te dromen:
Pin for later
Altijd prachtig Zweden. Vroeger gedacht er heen te emigreren. Verder dan Groningen(10 jaar ’76-’85) niet gekomen. Nu alweer 9 jaar in Brabant. Wel vroeger 5 vakanties in Scandinavië doorgebracht de laatste in 2006 rondje fietsen (1000km) in zuidNoorwegen met mijn oudste zoon (is nu 40). Daarna nog af en toe een nachtje in Stockholm, Göteburg, Malmö en Helsinki ivbm werk. mvrgr. Jan